Ulga termomodernizacyjna - zmiany w katalogu wydatków 2025

Ulga termomodernizacyjna od lat pozostaje jedną z najpopularniejszych preferencji podatkowych dostępnych dla właścicieli domów jednorodzinnych w Polsce. Ta korzystna regulacja pozwala na znaczne obniżenie rocznego podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez odliczenie wydatków poniesionych na poprawę efektywności energetycznej budynków mieszkalnych. Jednak rok 2025 przyniósł istotne zmiany w katalogu wydatków kwalifikowanych do odliczenia, które mogą wpłynąć na decyzje inwestycyjne właścicieli nieruchomości.

Zmiany wprowadzone rozporządzeniem z grudnia 2024 roku nie tylko rozszerzają niektóre kategorie wydatków, ale także wykluczają pewne dotychczas dostępne rozwiązania. Najważniejsze modyfikacje dotyczą kotłów gazowych i olejowych kondensacyjnych, które zostały całkowicie wyłączone z możliwości odliczenia, oraz rozszerzenia definicji niektórych urządzeń i materiałów budowlanych. Te zmiany wymagają szczegółowego omówienia, aby właściciele domów mogli właściwie zaplanować swoje inwestycje termomodernizacyjne.

Podstawowe zasady ulgi termomodernizacyjnej

Ulga termomodernizacyjna stanowi preferencję podatkową umożliwiającą odliczenie od dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych wydatków przeznaczonych na prace termomodernizacyjne w domu jednorodzinnym o charakterze mieszkaniowym. Kluczowym warunkiem skorzystania z ulgi jest posiadanie przez podatnika prawa własności lub współwłasności do budynku, który został już oddany do użytkowania.

Zgodnie z definicją zawartą w Prawie budowlanym, budynkiem jednorodzinnym o charakterze mieszkalnym moe być budynek wolnostojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych i stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość. Istotne ograniczenie dotyczy możliwości wydzielenia w takim budynku maksymalnie dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i jednego lokalu użytkowego, przy czym powierzchnia lokalu użytkowego nie może przekraczać 30% powierzchni całkowitej budynku.

Ulga charakteryzuje się niepodzielną naturą, co oznacza że wydatki można odliczyć wyłącznie za rok, w którym podatnik je poniósł. Nie ma możliwości dzielenia ulgi na części czy przenoszenia odliczenia wydatków z jednego roku do kolejnego roku podatkowego. Jeśli jednak odliczenie okazuje się większe niż dochód podatnika w danym roku, pozostałą część można odliczyć w kolejnych latach, ale nie dłużej niż przez sześć lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.

Szczególną uwagę należy zwrócić na fakt, że ulga termomodernizacyjna nie podlega odliczeniu od dochodu wolnego od podatku. Oznacza to, że jeżeli podatnik odliczy od dochodu ulgę, a jej kwota obejmie kwotę dochodu wolnego od podatku wynoszącą 30 000 złotych, wówczas ta część ulgi zostaje bezpowrotnie utracona. To istotne ograniczenie, które może wpłynąć na opłacalność skorzystania z ulgi, szczególnie dla podatników o niższych dochodach.

Warunki techniczne i proceduralne

Kluczowym wymogiem dla skutecznego skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej jest ukończenie przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w określonym terminie. Podatnik zobowiązany jest do zakończenia wszystkich prac w okresie trzech kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniósł pierwszy wydatek. Dla celów podatkowych za dzień poniesienia wydatku uznaje się datę wystawienia faktury.

Nieprzestrzeganie tego terminu niesie za sobą poważne konsekwencje finansowe. Jeżeli podatnik nie ukończy przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w wymaganym trzyletniem okresie, zostaje zobowiązany do doliczenia kwoty wcześniej odliczonej do dochodu za rok podatkowy, w którym upłynął ten termin. To oznacza konieczność zapłaty podatku od wcześniej odliczonej kwoty wraz z ewentualnymi odsetkami.

Przy kalkulacji wydatków kwalifikowanych do odliczenia podatnik uwzględnia kwotę brutto z faktury, chyba że już odliczył z niej podatek VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Istotne ograniczenie dotyczy sytuacji, gdy podatnik otrzymał dofinansowanie na termomodernizację ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. W takim przypadku od dochodu można odliczyć jedynie różnicę między poniesionymi wydatkami a otrzymanym dofinansowaniem.

Dodatkowo podatnik nie może odliczyć od dochodu w ramach ulgi wydatków już zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Jeśli po upływie roku, w którym odliczył wydatki na termomodernizację, otrzyma zwrot tych wydatków, będzie zobowiązany do doliczenia kwoty odliczonych wcześniej zwróconych wydatków za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot.

Rozliczenie ulgi przez małżonków

Szczególne regulacje dotyczą małżonków będących współwłaścicielami domu jednorodzinnego, którzy chcą skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej. Sposób rozliczenia ulgi zależy od obowiązującego między małżonkami ustroju majątkowego.

W przypadku rozdzielności majątkowej każdy z małżonków może dokonać odliczenia ulgi do pełnej kwoty limitu wynoszącego 53 000 złotych. Oznacza to, że łączna kwota odliczeń może wynieść nawet 106 000 złotych, jeśli oboje małżonkowie poniosą kwalifikowane wydatki w odpowiedniej wysokości.

Przy wspólności majątkowej małżonkowie mają większą elastyczność w rozliczeniu ulgi. Mogą odliczyć po połowie dokonanych wydatków, zgodnie z kwotą wydatków przypadających na każdego z nich, albo przez jednego z małżonków w dowolnej proporcji. Jednak w każdym przypadku obowiązuje limit 53 000 złotych przypadający na każdego z małżonków, co oznacza że maksymalna łączna kwota odliczeń również wynosi 106 000 złotych.

Sposób rozliczenia ulgi w zeznaniach podatkowych

Ulga termomodernizacyjna może być odliczona w różny sposób, w zależności od formy opodatkowania stosowanej przez podatnika. Wydatki na termomodernizację podlegają odliczeniu dopiero w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym zostały poniesione, co oznacza brak możliwości uwzględnienia ich w miesięcznych rozliczeniach.

Podatnicy stosujący skalę podatkową lub podatek liniowy mogą odliczyć wydatki od dochodu podlegającego opodatkowaniu w zeznaniach rocznych PIT-37, PIT-36 lub PIT-36L. Natomiast przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem ewidencjonowanym odliczają wydatki od przychodu w zeznaniu PIT-28. Niezależnie od formy zeznania, do dokumentu należy dołączyć załącznik PIT/O zawierający szczegółowe informacje o poniesionych wydatkach termomodernizacyjnych.

Nowe wydatki kwalifikowane od 2025 roku

Najważniejsze zmiany w katalogu wydatków kwalifikowanych do odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej dotyczą rozszerzenia definicji niektórych kategorii materiałów i urządzeń. Pierwsza istotna modyfikacja dotyczy materiałów budowlanych wykorzystywanych do docieplenia, gdzie dodano dachy jako nową kategorię przegród budowlanych objętych ulgą. Od 2025 roku materiały do docieplenia dachów wchodzą w skład systemów dociepleń podlegających odliczeniu.

Węzeł cieplny został rozszerzony o układ automatycznej regulacji pogodowej, co oznacza że od nowego roku można odliczyć wydatki na bardziej zaawansowane systemy sterowania ogrzewaniem. Ta zmiana ma na celu promowanie rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną poprzez inteligentne zarządzanie temperaturą w zależności od warunków zewnętrznych.

Znaczące zmiany dotyczą również pomp ciepła, które od 2025 roku mogą być odliczone wraz z infrastrukturą niezbędną do funkcjonowania, ale wyłącznie pod warunkiem że pompa stanowi część instalacji wykorzystywanej do ogrzewania pomieszczeń lub przygotowania ciepłej wody użytkowej. Podobne rozszerzenie dotyczy kolektorów słonecznych, które można odliczyć wraz z niezbędną infrastrukturą.

Nowe kategorie wydatków obejmują także magazyn energii lub magazyn ciepła wraz z infrastrukturą niezbędną do ich funkcjonowania oraz system zarządzania energią. Te rozwiązania zyskują na popularności w kontekście rozwoju mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii i potrzeby magazynowania wyprodukowanej energii.

Wydatki wyłączone z odliczenia od 2025 roku

Równie istotne jak rozszerzenia katalogu są wyłączenia niektórych wydatków z możliwości odliczenia. Najważniejszą zmianą jest całkowite wykluczenie kotłów gazowych kondensacyjnych wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin. Ta kategoria, która do końca 2024 roku była kwalifikowana do odliczenia, od nowego roku nie może być uwzględniona w ramach ulgi termomodernizacyjnej.

Podobne wykluczenie dotyczy kotłów olejowych kondensacyjnych wraz z pełnym wyposażeniem oraz zbiorników na gaz lub olej. Te zmiany wynikają z polityki energetycznej państwa zmierzającej do ograniczenia wykorzystania paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii.

Wykluczenia dotyczą również usług związanych z montażem wyżej wymienionych urządzeń. Montaż kotłów gazowych kondensacyjnych oraz montaż kotłów olejowych kondensacyjnych od 2025 roku nie podlegają odliczeniu w ramach ulgi termomodernizacyjnej.

Rozszerzone definicje usług termomodernizacyjnych

Katalog usług podlegających odliczeniu w ramach ulgi termomodernizacyjnej również uległ istotnym modyfikacjom. Docieplenie przegród budowlanych zostało rozszerzone o dachy, co koresponduje ze zmianami w katalogu materiałów budowlanych. Usługa ta może teraz obejmować kompleksowe docieplenie wszystkich przegród zewnętrznych budynku.

Montaż węzła cieplnego od 2025 roku obejmuje także układ automatycznej regulacji pogodowej, co oznacza możliwość odliczenia kosztów instalacji zaawansowanych systemów sterowania ogrzewaniem reagujących na zmienne warunki atmosferyczne.

Znaczące zmiany dotyczą wymiany stolarki zewnętrznej, gdzie dodano drzwi zewnętrzne jako nową kategorię elementów podlegających odliczeniu. Pełna nazwa usługi brzmi teraz: montaż i wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, w tym okien, okien połaciowych wraz z systemami montażowymi, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych, bram garażowych, powierzchni przezroczystych nieotwieralnych.

1. Wykonanie audytu energetycznego budynku przed realizacją przedsięwzięcia
2. Przeprowadzenie analizy termograficznej budynku
3. Przygotowanie dokumentacji projektowej związanej z pracami
4. Wykonanie ekspertyzy ornitologicznej i chiropterologicznej
5. Realizacja prac dociepleniowych wszystkich przegród budowlanych
6. Montaż i konfiguracja systemów automatyki budynkowej

Praktyczne aspekty planowania inwestycji

Planowanie inwestycji termomodernizacyjnej w kontekście nowych przepisów wymaga szczegółowej analizy dostępnych rozwiązań technicznych i ich kosztów. Właściciele domów jednorodzinnych muszą uwzględnić nie tylko zmiany w katalogu wydatków kwalifikowanych, ale także długoterminowe trendy w polityce energetycznej państwa.

Wykluczenie kotłów gazowych i olejowych kondensacyjnych z ulgi oznacza, że inwestycje w te technologie będą mniej atrakcyjne finansowo. Właściciele planujący wymianę źródła ciepła powinni rozważyć alternatywne rozwiązania, takie jak pompy ciepła, które nadal podlegają odliczeniu wraz z niezbędną infrastrukturą.

Rozszerzenie definicji infrastruktury dla pomp ciepła, kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych oznacza możliwość odliczenia szerszego zakresu wydatków związanych z instalacją tych urządzeń. Obejmuje to elementy często pomijane w poprzednim katalogu, takie jak systemy montażowe, okablowanie, sterowniki czy elementy zabezpieczające.

Właściciel domu jednorodzinnego planuje kompleksową termomodernizację obejmującą docieplenie ścian i dachu, wymianę okien oraz instalację pompy ciepła z magazynem ciepła. Dzięki nowym przepisom może odliczyć wszystkie te wydatki, w tym koszty infrastruktury niezbędnej do funkcjonowania pompy ciepła oraz systemu zarządzania energią, do łącznej kwoty 53 000 złotych.

Dokumentacja i procedury rozliczeniowe

Właściwa dokumentacja wydatków pozostaje kluczowym elementem skutecznego skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej. Wszystkie wydatki muszą być udokumentowane fakturami wystawionymi przez sprzedawców będących czynnymi podatnikami VAT, którzy nie korzystają ze zwolnienia z tego podatku.

Szczególną uwagę należy zwrócić na terminowość ponoszenia wydatków i realizacji prac. Trzyletni termin na ukończenie przedsięwzięcia termomodernizacyjnego liczony jest od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek, a nie od daty rozpoczęcia prac czy pierwszego zakupu materiałów.

Podatnicy korzystający z dofinansowania zewnętrznego muszą pamiętać o konieczności pomniejszenia odliczenia o otrzymane środki. Dotyczy to szczególnie popularnych programów wsparcia, takich jak "Czyste Powietrze" czy regionalne programy dofinansowania termomodernizacji.

• Faktury muszą być wystawione przez czynnych podatników VAT
• Termin ukończenia przedsięwzięcia wynosi 3 lata od pierwszego wydatku
• Dofinansowanie zewnętrzne pomniejsza kwotę odliczenia
• Wydatki zaliczone do kosztów działalności nie podlegają odliczeniu
• Dokumenty należy zachować przez okres przedawnienia zobowiązania podatkowego

Najczęstsze pytania

Nie, od 1 stycznia 2025 roku kotły gazowe kondensacyjne wraz z ich montażem zostały wyłączone z katalogu wydatków kwalifikowanych do odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej. Jeśli zakup nastąpił w 2024 roku, nadal można skorzystać z odliczenia według starych przepisów.

Od 2025 roku można odliczyć pompę ciepła wraz z infrastrukturą niezbędną do jej funkcjonowania, pod warunkiem że jest częścią instalacji do ogrzewania pomieszczeń lub przygotowania ciepłej wody użytkowej. Obejmuje to elementy takie jak wymienniki, pompy obiegowe, sterowniki, okablowanie i systemy montażowe.

Tak, od 2025 roku materiały budowlane wykorzystywane do docieplenia dachów oraz usługi docieplenia dachów zostały dodane do katalogu wydatków kwalifikowanych. Wcześniej katalog obejmował tylko ściany, płyty balkonowe i fundamenty.

Małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej mogą odliczyć wydatki po połowie, zgodnie z rzeczywistymi wydatkami każdego z nich, lub przez jednego z małżonków w dowolnej proporcji. Limit 53 000 złotych przypada na każdego małżonka, więc łącznie mogą odliczyć do 106 000 złotych.

Tak, od 2025 roku magazyn energii lub magazyn ciepła wraz z infrastrukturą niezbędną do funkcjonowania oraz system zarządzania energią zostały dodane do katalogu wydatków kwalifikowanych. Te nowoczesne rozwiązania mogą być odliczone w ramach limitu 53 000 złotych.

Wszystkie wydatki muszą być udokumentowane fakturami wystawionymi przez sprzedawców będących czynnymi podatnikami VAT. Do zeznania rocznego należy dołączyć załącznik PIT/O. Dodatkowo warto zachować dokumentację techniczną potwierdzającą ukończenie przedsięwzięcia w wymaganym terminie.