Likwidacja załącznika PIT/WZ a ulga na złe długi w 2024

Ulga na złe długi to mechanizm podatkowy, który umożliwia korektę podstawy opodatkowania w przypadku niespłaconych należności lub nieuregulowanych zobowiązań. Od rozliczenia za rok 2023 podatnicy nie muszą już składać załącznika PIT/WZ ani CIT/WZ, co znacznie uprościło procedury administracyjne. Zmiany te wprowadzone zostały w ramach szerszych działań mających na celu zmniejszenie obciążeń biurokratycznych dla przedsiębiorców.

Likwidacja załączników nie oznacza jednak rezygnacji z samej ulgi na złe długi. Podatnicy w dalszym ciągu mogą lub muszą stosować tę ulgę, w zależności od tego, czy występują w roli wierzyciela czy dłużnika. Kluczowe znaczenie ma tutaj fakt, że obowiązek dokumentowania wysokości wierzytelności i zobowiązań pozostaje niezmieniony, mimo braku konieczności składania dodatkowych załączników.

Podstawowe zasady ulgi na złe długi po zmianach

Uproszczenie przepisów dotyczących ulgi na złe długi wynikało z potrzeby zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla podatników. Rządowe Centrum Legislacji już w czerwcu 2022 roku opublikowało projekt ustawy, który przewidywał likwidację załączników PIT/WZ oraz CIT/WZ. Głównym celem tych zmian było ograniczenie formalności związanych z rozliczeniem ulgi, przy jednoczesnym zachowaniu jej istoty.

Ulga na złe długi funkcjonuje na zasadzie wzajemności między wierzycielem a dłużnikiem. Gdy faktura pozostaje nieopłacona przez okres dłuższy niż 90 dni, wierzyciel może zmniejszyć swoją podstawę opodatkowania o wartość niespłaconej należności. Z kolei dłużnik ma obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania o wartość nieuregulowanego zobowiązania.

Mechanizm ulgi działa automatycznie w przypadku dłużników, którzy mają obowiązek jej zastosowania. Wierzyciele natomiast mogą skorzystać z tej preferencji dobrowolnie, jeśli spełnią określone warunki. Kluczowe znaczenie ma tutaj termin 90 dni, liczony od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze lub w umowie.

Podatnicy muszą pamiętać, że pomimo uproszczenia procedur, nadal obowiązuje ich wymóg prowadzenia szczegółowej dokumentacji dotyczącej niespłaconych należności i nieuregulowanych zobowiązań. Organy podatkowe mogą w każdym momencie zażądać przedstawienia dowodów potwierdzających prawo do zastosowania ulgi.

Ulga na złe długi w podatku dochodowym od osób fizycznych

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą i rozliczający się według skali podatkowej mają możliwość lub obowiązek uwzględnienia ulgi na złe długi w zeznaniu rocznym PIT-36. Sposób rozliczenia zależy od tego, czy podatnik poniósł stratę podatkową, czy też osiągnął dochód.

W przypadku podatników, którzy ponieśli stratę z pozarolniczej działalności gospodarczej, korekty z tytułu ulgi na złe długi dokonuje się w sekcji H2 zeznania PIT-36. Sekcja ta nosi nazwę "Zwiększenia/zmniejszenia straty o wartość wierzytelności i zobowiązań wynikających z transakcji handlowych zawartych w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej".

Praktyczne zastosowanie ulgi na złe długi w przypadku podatnika ze stratą wymaga szczególnej uwagi przy wypełnianiu odpowiednich pozycji w zeznaniu. Podatnik będący wierzycielem, który nie otrzymał zapłaty za wystawioną fakturę, może zwiększyć swoją stratę podatkową o wartość tej należności. Z kolei podatnik będący dłużnikiem musi zmniejszyć stratę o wartość nieuregulowanego zobowiązania.

Mechanizm ten ma istotne znaczenie dla przyszłych rozliczeń podatkowych, ponieważ strata podatkowa może być rozliczana w kolejnych latach. Zwiększenie straty dzięki uldze na złe długi oznacza większe możliwości jej odliczenia w przyszłości, co przekłada się na korzyści podatkowe w kolejnych okresach rozliczeniowych.

Rozliczenie ulgi przy podatku liniowym

Podatnicy stosujący podatek liniowy jako formę opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej rozliczają ulgę na złe długi w zeznaniu PIT-36L. Podobnie jak w przypadku skali podatkowej, sposób rozliczenia zależy od sytuacji podatkowej przedsiębiorcy.

Podatnicy na podatku liniowym, którzy ponieśli stratę podatkową, wykorzystują sekcję G2 zeznania PIT-36L do rozliczenia ulgi na złe długi. Sekcja ta umożliwia dokonanie odpowiednich korekt straty podatkowej w zależności od roli podatnika jako wierzyciela lub dłużnika.

Przykład praktycznego zastosowania ulgi pokazuje jej znaczenie dla podatników na podatku liniowym. Przedsiębiorca, który poniósł stratę w wysokości 25 000 złotych i jednocześnie nie otrzymał zapłaty za fakturę o wartości 35 000 złotych, może zwiększyć swoją stratę do 60 000 złotych. Ta zwiększona strata może być następnie rozliczana w kolejnych latach podatkowych.

Z kolei podatnik będący dłużnikiem, który poniósł stratę 35 000 złotych i nie uregulował faktury o wartości 30 000 złotych, musi zmniejszyć swoją stratę do 5 000 złotych. Ten mechanizm zapewnia symetrię w rozliczeniach między wierzycielem a dłużnikiem.

1. Określ swoją rolę jako wierzyciel lub dłużnik w transakcji
2. Sprawdź czy minęło 90 dni od terminu zapłaty faktury
3. Wylicz kwotę netto podlegającą korekcie
4. Wypełnij odpowiednią pozycję w sekcji G2 zeznania PIT-36L
5. Sprawdź automatycznie wyliczoną wartość straty po korektach

Specyfika ulgi na złe długi w ryczałcie ewidencjonowanym

Podatnicy stosujący ryczałt ewidencjonowany znajdują się w szczególnej sytuacji, ponieważ ta forma opodatkowania nie przewiduje ponoszenia straty podatkowej w tradycyjnym rozumieniu. Opodatkowaniu podlegają przychody pomniejszone o zapłacone składki ZUS społeczne oraz 50 procent składek ZUS zdrowotnych.

Jednak podatnicy przechodzący z innych form opodatkowania na ryczałt mogą odliczać straty podatkowe z ostatnich pięciu lat od osiągniętych przychodów. W takiej sytuacji zastosowanie ulgi na złe długi może mieć istotne konsekwencje podatkowe, szczególnie gdy po odliczeniu strat przychód do opodatkowania wynosi zero złotych.

Praktyczne znaczenie ulgi na złe długi w ryczałcie najlepiej ilustruje sytuacja podatnika, który po odliczeniu strat ma przychód zero złotych, ale nie otrzymał zapłaty za wystawioną fakturę. Jeśli nie wykaże tej należności w ramach ulgi na złe długi, straci możliwość jej odliczenia w kolejnych trzech latach podatkowych.

Zgodnie z przepisami ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, jeżeli wartość zmniejszenia przychodów z tytułu ulgi na złe długi jest wyższa od osiągniętych przychodów, zmniejszenia dokonuje się w kolejnych latach podatkowych przez okres maksymalnie trzech lat. Warunkiem jest to, że wierzytelność nadal pozostaje nieuregulowana lub niezbyta.

Ulga na złe długi w podatku CIT

Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych, którzy ponieśli stratę podatkową, mają możliwość lub obowiązek uwzględnienia ulgi na złe długi w zeznaniu rocznym CIT-8. Mechanizm funkcjonuje podobnie jak w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych, ale wykorzystuje inne sekcje formularza.

Ulgę na złe długi w podatku CIT wykazuje się w sekcji E5 zeznania CIT-8. Wierzyciel wpisuje kwotę niespłaconej faktury w pozycji E.5.1 (komórka 123), co skutkuje zwiększeniem straty podatkowej. Dłużnik natomiast wykazuje nieuregulowane zobowiązanie w pozycji E.5.2 (komórka 125), co prowadzi do zmniejszenia straty.

Praktyczne zastosowanie ulgi w podatku CIT wymaga uwzględnienia specyfiki prowadzenia działalności przez osoby prawne. Spółki często prowadzą rozbudowaną działalność handlową z wieloma kontrahentami, co może skutkować występowaniem zarówno należności, jak i zobowiązań podlegających uldze na złe długi.

Przykład spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która poniosła stratę 150 000 złotych i jednocześnie nie otrzymała zapłaty za fakturę o wartości 45 000 złotych, pokazuje praktyczne zastosowanie ulgi. Po wykazaniu tej należności w sekcji E.5.1, strata podatkowa spółki zwiększy się do 195 000 złotych.

• Dokumentuj wszystkie transakcje handlowe objęte ulgą na złe długi
• Prowadź ewidencję terminów płatności i dat wystawienia faktur
• Zachowuj kopie wszystkich faktur i dokumentów potwierdzających transakcje
• Monitoruj upływające terminy 90-dniowe dla poszczególnych należności
• Przygotuj dokumentację na wypadek kontroli podatkowej

Praktyczne aspekty stosowania ulgi po likwidacji załączników

Likwidacja załączników PIT/WZ oraz CIT/WZ nie oznacza zmniejszenia wymogów dokumentacyjnych związanych z ulgą na złe długi. Podatnicy muszą w dalszym ciągu prowadzić szczegółową ewidencję transakcji handlowych oraz terminów płatności, aby móc udowodnić prawo do zastosowania ulgi.

Kluczowe znaczenie ma prowadzenie chronologicznej ewidencji faktur wraz z datami wystawienia, terminami płatności oraz datami rzeczywistych wpłat. Podatnicy powinni również dokumentować wszelkie działania windykacyjne podejmowane w celu odzyskania należności, ponieważ mogą one mieć wpływ na możliwość stosowania ulgi.

Szczególną uwagę należy zwrócić na sytuacje, gdy należność zostanie uregulowana po zastosowaniu ulgi na złe długi. W takim przypadku podatnik ma obowiązek dokonania korekty w zeznaniu za rok, w którym nastąpiła spłata. Mechanizm ten zapewnia, że ulga nie będzie stosowana w przypadku należności, które ostatecznie zostały uregulowane.

Praktyczne zarządzanie ulgą na złe długi wymaga również uwzględnienia jej wpływu na planowanie podatkowe. Podatnicy powinni analizować, czy korzystniejsze jest zastosowanie ulgi w danym roku, czy może przesunięcie jej na kolejny okres rozliczeniowy, szczególnie w kontekście innych dostępnych ulg i preferencji podatkowych.

Przedsiębiorca prowadzący działalność na skali podatkowej poniósł w 2024 roku stratę 80 000 złotych. Jednocześnie nie otrzymał zapłaty za trzy faktury o łącznej wartości 45 000 złotych, które były wymagalne ponad 90 dni temu. Stosując ulgę na złe długi w sekcji H2 zeznania PIT-36, może zwiększyć swoją stratę do 125 000 złotych, co umożliwi większe odliczenia w kolejnych latach podatkowych.

Kontrola podatkowa a ulga na złe długi

Pomimo uproszczenia procedur związanych z likwidacją załączników, kontrole podatkowe w zakresie ulgi na złe długi pozostają równie rygorystyczne. Organy podatkowe szczególnie dokładnie sprawdzają rzeczywistość transakcji handlowych oraz prawidłowość stosowania 90-dniowego terminu.

Najczęstsze nieprawidłowości wykrywane podczas kontroli dotyczą nieprawidłowego liczenia 90-dniowego terminu, braku dowodów na rzeczywistość transakcji handlowych oraz stosowania ulgi do transakcji, które nie spełniają warunków ustawowych. Podatnicy muszą być przygotowani na przedstawienie pełnej dokumentacji potwierdzającej każdy element zastosowanej ulgi.

Szczególnie problematyczne mogą być sytuacje, gdy transakcje odbywają się między podmiotami powiązanymi lub gdy istnieją wątpliwości co do rzeczywistości świadczonych usług. W takich przypadkach organy podatkowe mogą zakwestionować prawo do stosowania ulgi, co skutkuje dodrukeniem podatku wraz z odsetkami.

Podatnicy powinni również pamiętać o obowiązku korygowania ulgi w przypadku późniejszego uregulowania należności. Brak dokonania takiej korekty może zostać potraktowany jako uchylanie się od opodatkowania, co niesie za sobą poważne konsekwencje prawne i finansowe.

1. Przygotuj pełną dokumentację transakcji handlowych
2. Zachowaj dowody podjętych działań windykacyjnych
3. Udokumentuj prawidłowość liczenia 90-dniowego terminu
4. Przechowuj kopie wszystkich faktur i umów handlowych
5. Prowadź ewidencję płatności i dat ich otrzymania

Najczęstsze błędy przy stosowaniu ulgi na złe długi

Praktyka stosowania ulgi na złe długi pokazuje, że podatnicy najczęściej popełniają błędy związane z nieprawidłowym liczeniem terminów oraz błędną interpretacją przepisów dotyczących transakcji handlowych. Szczególnie problematyczne są sytuacje, gdy podatnicy stosują ulgę do transakcji, które nie mają charakteru handlowego.

Częstym błędem jest również stosowanie ulgi do należności, które formalnie są wymagalne, ale w rzeczywistości strony uzgodniły odroczenie płatności. W takich przypadkach 90-dniowy termin powinien być liczony od nowego, uzgodnionego terminu płatności, a nie od pierwotnego terminu wynikającego z faktury.

Innym częstym błędem jest nieprawidłowe dokumentowanie transakcji lub brak odpowiedniej ewidencji księgowej. Podatnicy muszą pamiętać, że każda transakcja objęta ulgą musi być prawidłowo udokumentowana i odzwierciedlona w księgach rachunkowych zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Problematyczne mogą być również sytuacje, gdy należność została częściowo uregulowana. W takich przypadkach ulga przysługuje tylko do wysokości nieuregulowanej części należności, a podatnik musi prowadzić szczegółową ewidencję częściowych płatności.

Najczęstsze pytania

Tak, likwidacja załączników PIT/WZ oraz CIT/WZ nie wpływa na możliwość stosowania ulgi na złe długi. Nadal możesz skorzystać z tej preferencji jako wierzyciel lub masz obowiązek jej zastosowania jako dłużnik. Zmiany dotyczą tylko uproszczenia procedur administracyjnych, ale mechanizm ulgi pozostaje niezmieniony.

Jeśli poniosłeś stratę podatkową i rozliczasz się według skali podatkowej, ulgę na złe długi wykazujesz w sekcji H2 zeznania PIT-36. Jako wierzyciel wpisujesz kwotę w pozycji 240, co zwiększa stratę podatkową. Jako dłużnik wpisujesz kwotę w pozycji 244, co zmniejsza stratę podatkową.

Tak, obowiązek prowadzenia dokumentacji pozostaje niezmieniony. Musisz udowodnić wysokość wierzytelności i długów wpływających na podstawę opodatkowania. Organy podatkowe mogą w każdym momencie zażądać przedstawienia dowodów potwierdzających prawo do zastosowania ulgi na złe długi.

Termin 90 dni liczy się od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze lub w umowie. Jeśli strony uzgodniły odroczenie płatności, termin liczy się od nowego uzgodnionego terminu. Ważne jest prawidłowe dokumentowanie wszelkich zmian terminów płatności.

Nie, ulga dotyczy wyłącznie wierzytelności i zobowiązań wynikających z transakcji handlowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Nie można jej stosować do pożyczek, zaliczek, kar umownych, odsetek czy innych należności niemających charakteru handlowego.

Jeśli należność zostanie uregulowana po zastosowaniu ulgi na złe długi, masz obowiązek dokonania korekty w zeznaniu za rok, w którym nastąpiła spłata. Mechanizm ten zapewnia, że ulga nie będzie stosowana do należności, które ostatecznie zostały uregulowane.

Tak, podatnicy na ryczałcie mogą stosować ulgę na złe długi w zeznaniu PIT-28. Wierzyciel wykazuje należność w sekcji H2 pozycji 157, co może skutkować kwotą do rozliczenia w kolejnych latach. Dłużnik wpisuje zobowiązanie w sekcji H1 pozycji 144, co powoduje powstanie przychodu do opodatkowania.